HOẠT ĐỘNG NUÔI TINH THỂ
Hoạt động trải nghiệm nuôi tinh thể trong bộ môn Hóa học lớp 10 mang lại nhiều lợi ích quan trọng và hiệu quả giáo dục :
1. Kích thích sự hứng thú và tò mò của học sinh
Việc nuôi tinh thể là một quá trình mang tính trực quan, sinh động và đầy màu sắc. Học sinh có thể quan sát sự phát triển của tinh thể qua từng ngày, từ đó kích thích sự tò mò và hứng thú với môn học.
2. Tăng cường khả năng tư duy khoa học
Hoạt động này giúp học sinh hiểu rõ hơn về khái niệm dung dịch, sự bão hòa, sự kết tinh và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình kết tinh như nhiệt độ, thời gian, nồng độ dung dịch.
Học sinh cũng được tiếp cận với các kỹ năng thực hành khoa học, như việc chuẩn bị dung dịch, theo dõi và ghi chép quá trình phát triển của tinh thể, từ đó phát triển khả năng quan sát, phân tích và đưa ra kết luận.
3. Phát triển kỹ năng thực hành và kỹ năng mềm
Hoạt động này không chỉ là một bài học lý thuyết mà còn giúp học sinh áp dụng các kiến thức hóa học vào thực tiễn. Quá trình thực hành giúp nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, quản lý thời gian và khả năng giải quyết vấn đề khi phát sinh khó khăn trong quá trình nuôi tinh thể.
4. Tạo nền tảng cho việc học tập các kiến thức hóa học phức tạp hơn
Nuôi tinh thể là một cách đơn giản và trực quan để giới thiệu các khái niệm phức tạp như liên kết ion, mạng tinh thể và cấu trúc vật chất. Học sinh sẽ có cơ hội tiếp cận và hiểu rõ hơn về các kiến thức này khi quan sát sự sắp xếp của các phân tử trong tinh thể.
5. Phát triển tính kiên nhẫn và tính trách nhiệm
Việc theo dõi quá trình kết tinh của tinh thể yêu cầu sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và quan sát liên tục. Học sinh sẽ học cách chăm sóc và theo dõi kết quả của mình trong thời gian dài, từ đó phát triển tính kỷ luật và trách nhiệm với công việc được giao.
Vì những lợi ích đó và để khơi dậy niềm đam mê khoa học từ lứa tuổi học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm – sáng tạo, đồng thời giúp các em học sinh rèn luyện năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua quá trình nuôi tinh thể và truyền đạt kinh nghiệm mà các em thu được thông qua một video hoặc hình ảnh.
Về cơ bản muốn tạo một đơn tinh thể thì học sinh cần có mầm tinh thể từ dung dịch quá bão hòa theo cơ chế làm lạnh nhanh hoặc bay hơi nhanh. Sau đó nuôi mầm tinh thể lớn dần. Quá trình nuôi cần đủ chậm để các phân tử sắp xếp tiếp vào một mạng tinh thể, nếu không các mầm tinh thể mới sẽ hình thành và học sinh sẽ thu được đa tinh thể.
Năm học 2023-2024 học sinh đã được thực hành làm tinh thể . Sau đây là một số hình ảnh sản phẩm của lớp 10A2 thu được trong quá trình thực hành
- Đơn tinh thể phèn chua
- Đa tinh thể copper (II) sunfate
- Đa tinh thể Potassium dihydrogenphotphate
Kết luận: Hoạt động trải nghiệm nuôi tinh thể không chỉ giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm hóa học cơ bản mà còn phát triển nhiều kỹ năng mềm quan trọng, kích thích sự sáng tạo và yêu thích nghiên cứu khoa học. Đây là một hoạt động mang tính giáo dục cao và có thể tạo ra hiệu quả tích cực trong quá trình dạy và học bộ môn Hóa học lớp 10.
Tác giả: Nguyễn Thị Ngọc Thảo